Ngày nay, trẻ sơ sinh bị tiêu chảy là một trong các tình trạng bệnh lý rất hay gặp, các bậc cha mẹ mới lần đầu có thể sẽ bỡ ngỡ với các hiện tượng này của con, tuy nhiên các bạn hãy đừng quá lo lắng hãy tìm hiểu về bệnh tiêu chảy ở trẻ em để có thể phòng tránh và giúp con mình vượt qua bệnh một cách nhanh chóng và an toàn nhé. Cùng Dược Khoa Xanh tìm hiểu qua bài viết dưới đây:
Tiêu chảy cấp là gì?
Tiêu chảy cấp là gì?
Theo Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh thường gặp ở trẻ em năm 2015 của BỘ Y TẾ:
- Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc tóe nước ≥ 3 lần trong 24 giờ.
- Tiêu chảy cấp: là tiêu chảy khởi đầu cấp tính và kéo dài không quá 14 ngày.
Nguyên nhân tiêu chảy cấp ở trẻ nhỏ là gì?
1. Nhiễm trùng tại ruột
- Rotavirus là tác nhân chính gây tiêu chảy nặng và đe doạ tử vong ở trẻ dưới 2 tuổi. Ngoài ra Adenovirus, Norwalkvirus...cũng gây bệnh tiêu chảy.
- Vi khuẩn:
+ E.coli: Bao gồm các loại ETEC (E.coli sinh độc tố), EPEC (E.coli gây bệnh), EHEC (E.coli gây chảy máu), EIEC (E.coli xâm nhập), EAEC (E.coli bám dính).
+ Shigella: Lỵ trực khuẩn
+ Tả: Thường gây những vụ dịch
+ Các vi khuẩn khác: Campylobacter Jejuni , Salmonella ...
- Ký sinh trùng: Giardia, Cryptosporodia, amip
2. Nhiễm trùng ngoài ruột.
- Nhiễm khuẩn hô hấp
- Nhiễm khuẩn đƣờng tiểu
- Viêm màng não
- Tiêu chảy do thuốc: Liên quan đến việc sử dụng một số loại thuốc như: kháng sinh, thuốc nhuận tràng…
- Tiêu chảy do dị ứng thức ăn: Dị ứng protein sữa bò, sữa đậu nành hoặc một số loại thức ăn khác: lạc, trứng, tôm, cá biển,…
3. Tiêu chảy do các nguyên nhân hiếm gặp khác
- Rối loạn quá trình tiêu hóa, hấp thu.
- Viêm ruột do hóa trị hoặc xạ trị.
- Các bệnh lý ngoại khoa: lồng ruột, viêm ruột thừa cấp.
- Thiếu vitamin.
- Uống kim loại nặng.
Nguyên nhân gây tiêu chảy cấp ở trẻ là gì?
Nguyên nhân gây tiêu chảy cấp ở trẻ
- Tuổi: 80% trẻ bị tiêu chảy < 2 tuổi, lứa tuổi cao nhất từ 6-18 tháng .
- Trẻ mắc một số bệnh gây giảm miễn dịch: SDD, sau sởi, HIV/AIDS...
- Thói quen sinh hoạt làm tăng nguy cơ tiêu chảy cấp:
+ Cho trẻ bú chai hoặc không nuôi con bằng sữa mẹ trong 4-6 tháng đầu
+ Cai sữa quá sớm.
+ Thức ăn bị ô nhiễm
+ Nước uống bị ô nhiễm hoặc không đun chín
+ Không rửa tay trước khi ăn
Nhận biết trẻ bị tiêu chảy như thế nào?
- Trẻ quấy khóc, li bì, mắt trũng, hôn mê.
- Khát nước: Uống bình thường, uống háo hức, uống kém hoặc không
uống được.
- Các triệu chứng khác:
+ Chân tay: Da ở phần thấp của chân, tay bình thường ấm và khô, móng tay có màu hồng. Khi mất nước nặng, có dấu hiệu sốc thì da lạnh và ẩm, nổi vân tím…
+ Thở: Tần số tăng khi trẻ bị mất nước nặng do toan chuyển hoá.
+ Sụt cân.
+ Đái ít.
+ Sốt và nhiễm khuẩn: Trẻ ỉa chảy có thể bị nhiễm khuẩn phối hợp, phải khám toàn diện tìm các dấu hiệu nhiễm khuẩn kèm theo.
+ Co giật: Một số nguyên nhân gây co giật trong tiêu chảy như sốt cao, hạ đường huyết, tăng hoặc hạ natri máu.
+ Chướng bụng: Thường do hạ kali máu hoặc do dùng các thuốc cầm tiêu chảy không phù hợp.
Điều trị cần thiết khi bị tiêu chảy cấp
Điều trị cần thiết khi bị tiêu chảy cấp
✔ Phác đồ A: Điều trị những trường hợp tiêu chảy chưa có biểu hiện mất nước. Cho trẻ uống nhiều nước hơn bình thường phòng mất nước. Cách cho uống như sau:
+ Số lượng uống: Cho trẻ uống nước sau mỗi lần đi ngoài với số lượng nước như sau:
| Tuổi | Lượng ORS cho uống sau mỗi lần đi ngoài | Lượng ORS cần cung cấp để dùng tại nhà |
| <24 tháng | 50-100 ml | 500 ml/ngày |
| 2-10 tuổi | 100-200 ml | 1000 ml/ngày |
| 10 tuổi trở | Nên uống cho đến khi hết khát | 2000 ml/ngày |
+ Các loại dịch dùng trong tiêu chảy: Dung dịch ORESOL (ORS) áp lực thẩm thấu thấp là tốt nhất
Cách cho uống:
+ Trẻ < 2 tuổi, cho uống từng thìa, trẻ lớn cho uống từng ngụm một bằng
cốc hoặc bằng bát.
+ Trẻ bị nôn, dừng lại đợi 5-10 phút sau lại tiếp tục cho uống.
+ Cần động viên ngƣời mẹ chịu khó cho con uống, vì chỉ có cho uống mới tránh được hậu quả nguy hiểm khi trẻ bị tiêu chảy.
✔ Phác đồ B: Điều trị các trường hợp mất nước vừa và nhẹ, cho bệnh nhi uống ORS dựa theo cân nặng hay tuổi (nếu không cân được)
+ Lượng ORS cho uống trong 4 giờ đầu (ml)
+ Nếu biết cân nặng có thể tính lượng dịch cần bù bằng công thức:
+ Số lượng nước (ml) uống trong 4 giờ = Cân nặng bệnh nhi x 75 ml.
- Cách cho uống:
+ Trẻ nhỏ 2 tuổi thì cho uống từng thìa, cứ 1-2 phút cho uống 1 thìa, đối với trẻ lớn cho uống từng ngụm bằng chén.
+ Nếu trẻ nôn cho ngừng uống 10 phút sau đó cho uống chậm hơn.
+ Sau 4 giờ đánh giá lại tình trạng mất nước; nếu hết triệu chứng mất nước chuyển sang phác đồ A, trẻ còn dấu hiệu mất nước vừa và nhẹ thì tiếp tục theo phác đồ B. Nếu nặng lên thì chuyển sang phác đồ C
✔ Phác đồ C: Áp dụng trong những trường hợp mất nước nặng
+ Truyền tĩnh mạch ngay 100ml/kg dung dịch Ringe Lactate (hoặc dung dịch muối sinh lý) chia số lượng và thời gian như sau:
| Tuổi | Lúc đầu 30 ml/kg trong | Sau đó 70ml/kg trong |
| <12 tháng | 50-100 ml | 500 ml/ngày |
| Bệnh nhân lớn hơn | 30 phút | 2 giờ 30 phút |
Có nên sử dụng kháng sinh trong điều trị tiêu chảy cấp?
- Theo khuyến cáo của BỘ Y TẾ, Không chỉ định sử dụng kháng sinh cho tất cả các trường hợp tiêu chảy cấp.
- Chỉ định kháng sinh cho các trường hợp tiêu chảy cấp sau:
+ Tiêu chảy phân máu.
+ Tiêu chảy phân nước mất nước nặng nghi ngờ tả.
+ Tiêu chảy do Giardia.
+ Trẻ mắc tiêu chảy kèm theo các nhiễm trùng khác: viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, nhiễm khuẩn tiết niệu…
Chế độ dinh dưỡng cho trẻ tiêu chảy cấp như thế nào?
Chế độ dinh dưỡng cho trẻ tiêu chảy cấp
Cho trẻ ăn sớm khẩu phần ăn hàng ngày 4 – 6 giờ sau bù nước và điện giải với lượng tăng dần
- Nếu trẻ bú mẹ: tiếp tục cho bú nhiều lần hơn và lâu hơn.
- Nếu trẻ không bú sữa mẹ:
+ Cho trẻ loại sữa mà trẻ ăn trước đó.
+ Không pha loãng sữa.
+ Không sử dụng sữa không có lactose thường quy trong dinh dưỡng trẻ bị tiêu chảy cấp.
+ Tránh thức ăn có năng lượng, protein và điện giải thấp và nhiều carbonhydrate.
+ Sau khi khỏi tiêu chảy, cho ăn thêm ngày 1 bữa ngoài những bữa ăn bình thường trong 2-4 tuần.
Trường hợp nào các mẹ phải đưa con đi tái khám?
Người mẹ cần theo dõi các dấu hiệu của con, phát hiện sớm các dấu hiệu mất nước để đưa đến cơ sở y tế kịp thời khi:
- Trẻ đi ngoài nhiều lần, phân nhiều nước hơn.
- Khát nhiều.
- Sốt hoặc sốt cao hơn.
- Phân nhày máu mũi.
- Nôn tất cả mọi thứ
- Không chịu ăn.
Dự phòng tiêu chảy cấp ở trẻ như thế nào?
Dự phòng tiêu chảy cấp ở trẻ như thế nào
- Nuôi con bằng sữa mẹ: Cho trẻ bú mẹ ngay sau sinh và bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.
- Sử dụng vaccine phòng bệnh:
+ Tiêm phòng đủ theo chương trình tiêm chủng mở rộng.
+ Phòng đặc hiệu tiêu chảy bằng vaccin: Rotavirus, tả, thương hàn.
- Cải thiện tập quán ăn sam.
- Sử dụng nguồn nước sạch cho vệ sinh và ăn uống.
- Thực hành an toàn vệ sinh thực phẩm khi chế biến hoặc bảo quản thức ăn.
- Rửa tay thường xuyên khi chăm sóc trẻ.
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi các dấu hiệu nhận biết của bệnh tiêu chảy ở trẻ sơ sinh mà ba mẹ cần lưu ý. Mong rằng những kiến thức mà chúng tôi chia sẻ sẽ hữu ích với mọi người. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết. Nếu bạn có bất kì thắc mắc gì hãy liên hệ chúng tôi theo hotline 0328.636.036 Dược Khoa Xanh sẽ tư vấn hỗ trợ cho bạn 1 cách nhiệt tình. Chúc bạn có 1 ngày mới tốt lành.
